Paluch koślawy (Hallux valgus) – „haluks”

To jedno z najczęstszych schorzeń deformacyjnych stóp, szczególnie u kobiet. Polega na bocznym (na zewnątrz) odchyleniu dużego palca stopy w kierunku pozostałych palców i jednoczesnym wypchnięciu I kości śródstopia ku stronie przyśrodkowej.

🔶 Przyczyny powstawania haluksów:

  • Dziedziczna skłonność (genetyka)

  • Noszenie wąskiego, nieodpowiedniego obuwia (szpilki, czubki)

  • Nadmierne obciążenie przodostopia (np. przy płaskostopiu poprzecznym)

  • Choroby reumatyczne (np. RZS)

  • Osłabienie mięśni i więzadeł stopy

  • Przebyte urazy

🔷 Objawy i problemy związane z haluksami:

1. Ból i stan zapalny stawu

  • Najczęściej w okolicy głowy I kości śródstopia.

  • Ból nasila się podczas chodzenia i ucisku obuwia.

2. Zaczerwienienie, obrzęk i zgrubienie skóry

  • W okolicy „guzka” po wewnętrznej stronie stopy.

  • Często tworzy się bolesny stan zapalny kaletki maziowej.

3. Trudności z doborem obuwia

  • Deformacja poszerza przodostopie – klasyczne buty stają się niewygodne.

  • Często konieczność noszenia specjalistycznego obuwia ortopedycznego.

4. Deformacje pozostałych palców

  • Z czasem palce II–V ulegają zniekształceniu (palce młoteczkowate, szponiaste).

  • Mogą zachodzić na siebie, co powoduje otarcia i modzele.

5. Zaburzenia chodu

  • Przeniesienie obciążenia na inne części stopy prowadzi do bólu w przodostopiu (metatarsalgia).

  • Zmniejszona stabilność stopy.

🔷 Powikłania nieleczonych haluksów:

  • Trwała deformacja stopy

  • Przewlekły ból i trudności w poruszaniu się

  • Owrzodzenia (szczególnie przy cukrzycy lub zmianach krążeniowych)

  • Zmiany zwyrodnieniowe w stawach śródstopno-paliczkowych

  • Powikłania psychiczne (problemy z samoakceptacją, unikanie aktywności)

🔷 Leczenie haluksów:

🔹 Leczenie zachowawcze:

  • Zmiana obuwia – szerokie, miękkie buty z niskim obcasem

  • Ortezy, wkładki, separatory palców

  • Ćwiczenia wzmacniające mięśnie stopy

  • Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne (NLPZ)

  • Fizjoterapia

🔹 Leczenie operacyjne:

  • Zalecane przy silnym bólu, znacznej deformacji i braku poprawy po leczeniu zachowawczym.

  • Różne techniki chirurgiczne (osteotomie, rekonstrukcje więzadeł, artrodezy itp.)

  • Wymaga rehabilitacji pooperacyjnej.

🔷 Profilaktyka haluksów:

  • Noszenie wygodnego obuwia (unikać wąskich nosków i wysokich obcasów)

  • Kontrola masy ciała

  • Ćwiczenia stóp i utrzymanie elastyczności mięśni

  • Wczesne leczenie płaskostopia poprzecznego

  • Regularna kontrola ortopedyczna przy pierwszych objawach deformacji